Jacek - tak jak kiedyś w Białce rozmawialiśmy. Samo wyjęcie odpieniacza to nie wszystko. Już to kiedyś =Freszowi= pisałem - coś za coś. Ile Rafał miał ceramiki w sumpie ? Zresztą nie ma chyba co ukrywać dlaczego Rafał nie wrzuci updatu tego pięknego zbiornika jaki miał. Oczywiście, że się da bez odpieniacza ale trzeba "coś innego dać zbiornikowi" w zamian. Tak samo jak da się bez podmian - tylko trzeba dać zbiornikowi coś w zamian. Każde szkło to inny ekosystem - jedni mają taka obsadę, inni inną. Jedni taką masę koralową, inni inną. Nie zgodzę się ze stwierdzeniem, że odpieniacz destabilizuje system. Co najwyżej, źle dobrany odpieniacz potrafi destabilizować system bo można przedobrzyć. Masz rollermata, wczesniej uzywales innego rodzaju filtr mechaniczny o ile pamiętam. To są ważne IMHO szczegóły. Z drugiej strony rollermat też Ci detrytus wyłapuje i czyści wodę. Ja się po prostu boję, że początkujący wyrzucą odpieniacz i nie zrobią nic więcej i nagle się okaże, że nie da się utrzymać parametrów w ryzach bo zabrakło gwiazdeczki przy "odpieniacz jest niepotrzebny i to tylko chwyt marketingowy". Choć akurat protein skimmer to nie jest wymysł IMHO branży akwarystycznej.
Tutaj trochę historii jak narodziła się metoda berlińska:
https://www.aquariumadvice.com/berlin-method-of-filtration/