Skocz do zawartości
dale

Czy warto kupić drukarkę 3d (n. Anet 6)

Rekomendowane odpowiedzi

Jako że na forum mamy prężny temat

 pozwolę sobie zapytać osoby które coś wiedzą więcej.... Fora przejrzałem, ale tam jest różnie z odpowiedziami (nie warto, warto , kup tanią używkę, kup ale powyżej 3 k...) różne wątki, różne opinie...

 

Zasadniczo, hobbystycznie majsterkuję, lubie dłubać, czasem nawet dla samego dłubania... :) Dlatego czasem przydało by się coś dorobić w 3d ale do tej pory miałem opory przed zakupem obawiałem się następujących problemów - czy słusznie? I jak to wygląda w praktyce? (myślę o drukarce Anet 6 - bo widziałem ją fajnie zmodowaną)

- zakup taniej drukarki się nie opłaca (do 1000 zł) - bo żeby jako tako drukowała trzeba sporo czasu i energii wsadzić w ulepszenia a i tak efekt jest dalki od tego co można zrobić na droższym sprzecie

- wydruki często się psują podczas druku, traci się czas i filament (jak często przy poprawnej konfiguracji setupu?)

- jakość wydruku zauważalnie odbiega od części wykonanych innymi metodami

- projektowanie (rysowanie 3d) to trudna rzecz i wymaga długiej nauki

- wydruki dużych obiektów (np. 20x20x10 cm) z pełnym wypełnieniem bardzo długo trwają i często uszkadzają się w trakcie drukowania

- filament też swoje kosztuje...

- drukarka jest głośna...

Myślałem o tym by drukarkę zainstalować w garażu i przy wydrukach włączać ją na kilka-kilkanaście godzin, niech w spokoju drukuje... Czy jest to realne? Oczywiście w lecie miała by jakiś wentylator, zaś w zimie "kołderkę" ze styropianu (garaż typowy w bloku...).

Jak myślicie? Słuszne są powyższe obawy, czy strach ma wielkie oczy, no i czy warto dla okazjonalnych projektów taką zakupić?

 

 


125x55x55 ogólnej rafy+50x45x45 konikarium - wspólny obieg "Powered by Twistman" - Twistman OB-200-EXT,  Reaktor Wapnia Calc+ Reactor Medium + DI-500-60, 3x maxspect ethereal , bujane przez maxpect gyre, sterowane przez NEMO

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość Paragon
35 minut temu, dale napisał:

zakup taniej drukarki się nie opłaca (do 1000 zł) - bo żeby jako tako drukowała trzeba sporo czasu i energii wsadzić w ulepszenia a i tak efekt jest dalki od tego co można zrobić na droższym sprzecie

nie prawda jest kilka fajnych drukarek  w tej kwocie na których po łożeniu bez żadnych ulepszeń wydruki będą zadawalające i dobre :)

https://tevo3dprinterstore.com/collections/3d-printers

 

35 minut temu, dale napisał:

- wydruki często się psują podczas druku, traci się czas i filament (jak często przy poprawnej konfiguracji setupu?)

po poprawnej konfiguracji drukarki nawet taniej wydruk popsujesz:

- kiedy zabraknie prądu (ups załatwia sprawę)

- kiedy wydruk odklei się od stołu (są kleje adhezyjne polecam te w "penie")

- kiedy zatnie się filament w extruderze lub zabraknie filamentu w drugim przypadku temat załatwia czujnik filamentu

- wypadki losowe jak z każdą elektroniką wszystko się może zdarzyć

 

35 minut temu, dale napisał:

- projektowanie (rysowanie 3d) to trudna rzecz i wymaga długiej nauki

tak, nie jest łatwo ale nie jest niemożliwe podstawy ogarnia się w miarę szybko wszystko zależy od zacięcia :)

 

35 minut temu, dale napisał:

- wydruki dużych obiektów (np. 20x20x10 cm) z pełnym wypełnieniem bardzo długo trwają i często uszkadzają się w trakcie drukowania 

im dłuższy wydruk tym większe ryzyko że coś pójdzie nie tak, często dzieli się duże wydruki na kilka mniejszych co zmniejsza ryzyko uwalenia wydruku, tylko napiszę  Ci że mój najdłuższy druk trwał prawie 100 godzin :) i na powiedzmy 100% wydruków moich wszystkich uwaliłem może z 0.5% tych wydruków wszystko załatwia doświadczenie i wprawa, co do  pełnego wypełnienia nie stosuje się często wszystko zależy czego oczekujesz od konkretnego elementu, najbardziej wrażliwy jest ABS często pęka i sie rozwarstwia szczególnie przy długich wydrukach

 

35 minut temu, dale napisał:

- filament też swoje kosztuje...

ja wiem 90zł za 1kg przykładowy PETG z DD lub PrintMe, 1kg filamentu to 1 kg wydruków a to nie mało :)

 

35 minut temu, dale napisał:

- drukarka jest głośna...

cicha nie jest ale są sposoby na jej wyciszenie, ale to się wiąże z ulepszeniami, taka prosto z pudełka cicha na pewno nie będzie, poza tym lepiej jak drukarka jest w oddzielnym pomieszczeniu nie użytkowym, lub masz komorę najlepiej z wentylacją, topisz plastik czasami różny moze będziesz eksperymentował nie wszystko jest zdrowe w 100% :P

 

35 minut temu, dale napisał:

Myślałem o tym by drukarkę zainstalować w garażu i przy wydrukach włączać ją na kilka-kilkanaście godzin, niech w spokoju drukuje... Czy jest to realne? Oczywiście w lecie miała by jakiś wentylator, zaś w zimie "kołderkę" ze styropianu (garaż typowy w bloku...).

ogólnie druki nie lubą skoków temperatury i przeciągów czy to w lecie czy w zimie idealnie było by zmontować komorę i utrzymywać tam około 30-40 stopni, raz wydruki będą lepsze dwa mniej prądu stracisz, na ogrzewanie stołu

 

35 minut temu, dale napisał:

Jak myślicie? Słuszne są powyższe obawy, czy strach ma wielkie oczy, no i czy warto dla okazjonalnych projektów taką zakupić?

słuszne każdy boi się nowego, wszystko zależy czego oczekujesz jak lubisz majsterkować drukarki do samodzielnego złożenia typu Tevo tarantula, tornado itd., jak wolisz gotowe rozwiązania trzeba szukać coś w półce cenowej wyższej

Edytowane przez Paragon (wyświetl historię edycji)

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Ja mam Anycubic 3D - doskonała do druku PLA, dość długo utrzymyje kalibrację stołu ale demon jakości to nie jest. Ale na grupie na FB drukuja nią nawet w drewnem :) 

Nie uzywam jej zarobkowo tylko drukuje przydatne pierdółki uchwyty, haczyki, wsporniki, konektory i wszystkie te rzeczy ktore postaną w mojej głowie a ktorych nie da się kupic nigdzie na swiecie - typowe dzyngsiki z tegesami :D

Drukuje mało, w zależności od potrzeb - czasami kilkanascie wydróków dziennie, a czasami przez miesiąc stoi nieuzywana. 

 


425L  - Maxspect Recurve R6 120, Twistman 150 Integra, Komputer od AquaTrend i takie tam... Stary projekt [600L] Nowy projekt [425L]

 

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Ja mam Tevo Tarantula więc wypowiem się na jej przykładzie.

To fakt że przy zakupie taniej drukarki trzeba się liczyć z pewnymi kompromisami ale to nie jest tak że trzeba wydać drugie tyle żeby w ogóle działała. Najczęściej po złożeniu drukarki, sam sobie drukujesz usprawnienia.

Wydruki nie psują się często, ale zdarza się że filament odklei się od stołu. Są na to jednak sposoby, np. spraye dzięki którym plastik lepiej trzyma się stołu. Jeżeli będziesz drukować z PLA lub PETG to jest małe prawdopodobieństwo zje... zepsucia wydruku. Przy ABS jest więcej zachodu.

Jakość druku. Tu już dużo zależy od drukarki, jej stabilności, sztywności, ekstrudera, ale nie powiedział bym że wydruki tanią drukarką są do d*py. Owszem widać różnice między drukiem a np. odlewem, ale jak dla mnie jakość wydruków jest w pełni akceptowalna. Jeżeli chcesz wydruk bardzo dobrej jakości to zakładasz dyszę 0.2mm. Nie widać wtedy warstw ale czas wydruku się zwiększa.

Projektowanie ogarniesz szybko. Na YT jest mnóstwo tutoriali do Fusion 360. 

Duże wydruki owszem trwają długo, ale jak już pisałem, nie często zdarza się żeby taki wydruk się zepsuł. Jak już załapiesz o co chodzi w druku to nawet nie będziesz sobie tym zawracał głowy.

Głośność. Tu jak z odpieniaczem. Dla jednych traktor dla innych cicha. Nie raz zostawiałem włączoną drukarkę na noc i nie miałem problemu z zaśnięciem. Że tak powiem, żona głośniej chrapie :)

Sumując, kupuj drukarkę i się nie zastanawiaj. 

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Co do wypowiedzi kolegi @dale, projektowanie nie jest trudne. Polecam zainstalowanie Inventora w wersji student (3 letnia licencja edukacyjna). Oczywiście drukarka nie obsłuży pliku dwg ale wystarczy w opcjach programu zapisać jako plik w formacie stl i wszystko pięknie idzie. Oczywiście należy pamiętać o tym aby była ciągłość krawędzi ponieważ drukarka w powietrzu nie wydrukuje, ale to chyba jest oczywiste.


f22da1d83b99c24f242adfcbdd247fd5u1790a16

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Zacznę od tego:

na pewno nie bierz Anet'y.

Ostatnimi czasy królami na rynku były Anycubic I3 Mega oraz Ender 3. Celuj w drukarkę z metalową obudową.

 Anet A6 może ładnie drukować, ale trzeba do niej sporo cierpliwości. Ma problemy z drganiem ramy. Sam wszedłem w Anet A6 bo mam kolegę który swoją ustawił perfekcyjnie. Niestety nie miałem już takiego szczęścia i praktycznie zainwestowałem w nią jej równowartość a i tak skończyło się na wymianie wszystkiego oprócz zasilacza i płyty głównej.

Inna sprawa to musisz wziąć pod uwagę że ten sprzęt wymaga czasu. Czasu na zrozumienie jej działania, wpływu poszczególnych elementów na wszystko. Potem dużo czasu/energii trzeba włożyć w Slicer aby nauczyć się z niego korzystać.

Do tego każdy wydruk jest inny, wymaga innych ustawień.

No i ostatecznie długość wydruku - trwa to długo. Drobne elementy drukujesz ~10-20 minut. Średnio tak 2h potrzeba żeby coś się wydrukowało. im mniejsza szybkość druku, tym większa szansa na dobrą jakość.

 

Ale generalnie warto. U mnie po przesiadce na metalową ramę udało się osiągnąć całkiem fajne rezultaty, ale droga była na prawdę przez mękę :) po drodze uzbierałem części tyle, że jestem w stanie poskładać ze 3 drukarki ;P

 

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

No to temat załatwiony :) Dziękuję za podpowiedzi, klatkę na pewno zrobię - w garażu jest kurz, więc choćby po to :) Jak by się przydało, to mogę też tam zrobić termostat do utrzymywania stałej temp. w klatce. Zaś co do dyszy - jestem w takim wieku, że już mi się nie spieszy :) zaś dokładność zawsze ceniłem :)


125x55x55 ogólnej rafy+50x45x45 konikarium - wspólny obieg "Powered by Twistman" - Twistman OB-200-EXT,  Reaktor Wapnia Calc+ Reactor Medium + DI-500-60, 3x maxspect ethereal , bujane przez maxpect gyre, sterowane przez NEMO

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość Paragon
17 minut temu, dale napisał:

No to temat załatwiony :) Dziękuję za podpowiedzi, klatkę na pewno zrobię - w garażu jest kurz, więc choćby po to :)

kurz wróg drukarki szczególnie warto założyć coś w rodzaju gabki aby filament przez nią przechodził i się czyścił z ewentualnego kurzu/brudu, jak wpadnie duży kawałek lub nazbiera się dużo to dysza się zapycha

19 minut temu, dale napisał:

Jak by się przydało, to mogę też tam zrobić termostat do utrzymywania stałej temp. w klatce.

ja mialem ustawione tak ze pilnował tylko temp max, to znaczy jak w lecie dochodziło do 40 stopni to włanczał się wentylatorek i wyciagał nadmiar powietrza goracego az spadło do 35 stopni i tak cyklicznie, to wystarczyło, pamiętaj jak dopuscisz do zbyt dużej temperatury we wnętrzu to silniki moga się zacząć przegrzewać i gubic kroki

21 minut temu, dale napisał:

Zaś co do dyszy - jestem w takim wieku, że już mi się nie spieszy :) zaś dokładność zawsze ceniłem

tylko Ci się wydaje dam ci tak przyklad tylko druk na dyszy 0,4 elementu 200mm/200mm/100mm zajmuje 26 godzin, po zmianie dyszy na 0,6 nie zobaczysz dużej róznicy w jakosci a przy prostych elementach nie bedzie jej wcale co wiecej wytrzymalośc będzie wieksza a druk zmniejszy się z 26h do 8h :) wiec ma to znaczenie

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Większa wytrzymałość to jest argument. Fakt że 26 godzin będzie zaporowym czasem dla druku - trzeba by rozbić na kilka etapów, a to się odbije na jakości.

Z tego wynika że trzeba podchodzić indywidualnie do każdego projektu.


125x55x55 ogólnej rafy+50x45x45 konikarium - wspólny obieg "Powered by Twistman" - Twistman OB-200-EXT,  Reaktor Wapnia Calc+ Reactor Medium + DI-500-60, 3x maxspect ethereal , bujane przez maxpect gyre, sterowane przez NEMO

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

W Łodzi  w bibliotece sa 2 maszyny dla czytelnikow firmy  ultimaker + oprogramowanie 3d lub przynosisz własny  projekt na karcie  SD ( otwarta do godziny 20 )

- wydruk 1 g = 2,50zł - z vat :) 

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Ja ze swojej strony polecam endera 3 nie miałem do czynienia z innymi drukowałem najpierw pla teraz w zasadzie nie zmieniam rolki z petg trochę ją ulepszyłem (oczywiście części do ulepszeń wydrukowane głównie na niej) najdroższa inwestycja to było dołożenie czujnika do samo poziomowania stołu bo krew mnie zalewała od kręcenia tymi śrubkami:D, drukarka kosztowała 470zł na GB z wysyłką dotarła po 7 dniach 

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
W dniu 6.09.2019 o 10:39, Tester napisał:

kupic nigdzie na swiecie - typowe dzyngsiki z tegesami

jeśli już pomyślałeś o takiej rzeczy to na pewno znajdziesz n alli..... :clowning

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
15 godzin temu, Tester napisał:

Ale nie na mój wymiar ;)

A wszystko przez kompleksy... to pewnie i akwarium też chciałbyś duuuuuże :) ?

 

Przy okazji zapytam, czy da się drukować elementy mniej więcej przeźroczyste?

 

@boo12dzięki za polecenie - zalezy mi na drukarce taniej, ale z możliwością samodzielnego ulepszenia - lubię dłubać :)

ps. przeleciałem parę kursów rysowania 3d i chyba dam radę :) Problemem będzie ogarnięcie przeniesienia tego na drukarkę - ale do tego wymagane jest już urządzenie :)


125x55x55 ogólnej rafy+50x45x45 konikarium - wspólny obieg "Powered by Twistman" - Twistman OB-200-EXT,  Reaktor Wapnia Calc+ Reactor Medium + DI-500-60, 3x maxspect ethereal , bujane przez maxpect gyre, sterowane przez NEMO

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
5 godzin temu, dale napisał:

Problemem będzie ogarnięcie przeniesienia tego na drukar

To jest najmniejszy problem to prawie automatycznie zrobi slicer, dla mnie nie do przeskoczenia jest narysowanie czegoś w 3d mój poziom samozaparcia w obsłudze tych programów jest naprawdę słaby

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Moim zdaniem to mija się z celem. Na najtańszej drukarce nic nie wydrukujesz. To tylko zabawka. Musi być choćby podgrzewany stół a to już nie jest najniższa półka.
Poza tym na prawdę sporo trzeba się nagłówkować i sporo czasu stracić zanim zaczną Ci wydruki wychodzić. A to wszystko, żeby raz na jakiś czas sobie coś wydrukować...

Nie zniechęcam bo np. Tester pisał powyżej że używa drukarki do celów prywatnych, w szczególności że nikt nie mówi że inwestycja musi się zwrócić.
Podziwiam więc już sam pomysł szczególnie, że drukarka będzie w garażu co już na starcie nastarcza komplikacji żeby ją w czymś jeszcze zamknąć ze względu na kurz i temperaturę... 3mam kciuki.

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
12 minut temu, pawmar napisał:

Na najtańszej drukarce nic nie wydrukujes

61cf837ddbf25158gen.jpg

Takie tam z najtańszej drukarki bez ulepszeń praktycznie tylko złożona i skalibrowana :P

Edytowane przez boo12 (wyświetl historię edycji)

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość Paragon
19 minut temu, pawmar napisał:

Moim zdaniem to mija się z celem. Na najtańszej drukarce nic nie wydrukujesz. To tylko zabawka. Musi być choćby podgrzewany stół a to już nie jest najniższa półka.
Poza tym na prawdę sporo trzeba się nagłówkować i sporo czasu stracić zanim zaczną Ci wydruki wychodzić. A to wszystko, żeby raz na jakiś czas sobie coś wydrukować...

Nie zniechęcam bo np. Tester pisał powyżej że używa drukarki do celów prywatnych, w szczególności że nikt nie mówi że inwestycja musi się zwrócić.
Podziwiam więc już sam pomysł szczególnie, że drukarka będzie w garażu co już na starcie nastarcza komplikacji żeby ją w czymś jeszcze zamknąć ze względu na kurz i temperaturę... 3mam kciuki.

teraz najtańsze drukarki mają podgrzewany stół to już nie te czasy, autopoziomowanie też wchodzi do standardu, drukarka przestała już jakiś czas temu być czymś luksusowym, nie zgadzam sie ja jak zaczynałem druk to miałem wiedzy zero i jednak dało radę 

46 minut temu, boo12 napisał:

To jest najmniejszy problem to prawie automatycznie zrobi slicer, dla mnie nie do przeskoczenia jest narysowanie czegoś w 3d mój poziom samozaparcia w obsłudze tych programów jest naprawdę słaby

ogólnie dobrze a nawet bardzo dobrze na etapie projektowania modelu zrobić kilka założeń w celu latwiejszego wydruku jak grubość ścianek, skosy  itd.,

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
4 minuty temu, Paragon napisał:

ogólnie dobrze a nawet bardzo dobrze na etapie projektowania modelu zrobić kilka założeń w celu latwiejszego wydruku jak grubość ścianek, skosy  itd.,

Nom wiadomo jak coś się źle narysuje, to jak ma się dobrze wydrukować

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Gość Paragon
6 minut temu, boo12 napisał:

Nom wiadomo jak coś się źle narysuje, to jak ma się dobrze wydrukować

wiesz bardziej chodzi o zaplanowanie pod konkretną konfigurację dam Ci przyklad:

1. srednica dysz i grubość scianek

- masz dyszę 0.4 jak dasz grubość scianki 1mm, to drukarka zrobi dwa przejazdy po profilu 0.4 x2 = 0.8 o środek albo zostawi pusty, co osłabi wydruk, lub go wypełni co wpłynie mocno na czas i jakość wydruku scianka nie będzie ładna

- masz dyszę 0.4 robisz ściankę 0.8mm lub 1.2mm czyli wielokrotność średnicy dyszy, i wydruk jest raz szybszy dwa ładnejszy trzy wytrzymalszy

2. skosy i kąty

jak dobrze zamodelujesz z odpowiednimi skosami modelik, to po pierwsze w łatwy sposób unikasz podpór co przyspiesza wydruk i oszczedza materiał a dwa często wydruk jest ładniejszy jak przy zastosowaniu podpór

 

Takich przykladow jest cala masa wszystkie trzeba rozważyć przy projektowaniu detalu, dzieki temu unikniemy straty czasu i materiału a przede wszystkim rozczarowania i frustracji :)

 

Edytowane przez Paragon (wyświetl historię edycji)

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
2 minuty temu, Paragon napisał:

jest ładniejszy jak przy zastosowaniu podpór 

W zasadzie jest zawsze ładniejszy niż to co trzeba podpierać

 

2 minuty temu, Paragon napisał:

frustracji 

Moja druga natura mięso musi latać :D

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach

Dobre, nie znałem tego tekstu :)

O konstrukcjach wiedziałem, ale na zależność związaną z grubością dyszy nie wpadłem. Podgrzewany stół, jeśli tylko może być sterowany przez zewnętrzny termostat, tak jak i wnętrze klatki, dam radę ogarnąć. Klatkę zrobię albo z pvc albo ze szkła i nierdzewki. Ogólnie mam kawałek miejsca w garażu gdzie stabilnie może to stać.

Chętnie dał bym rolkę z filamentem w klatce, żeby się nie kurzył, ale nie wiem czy temperatura mu nie zaszkodzi - mogę zaprojektować oddzielny przedział.

 

Myślę że dużo wydruków nie będzie, ale np. już mam potrzebę wykonania nowej obudowy do kaskady aquaelowskiej (wiem, z kilku elementów będzie drukowana :), czy uchwytów na "przydasie" :)


125x55x55 ogólnej rafy+50x45x45 konikarium - wspólny obieg "Powered by Twistman" - Twistman OB-200-EXT,  Reaktor Wapnia Calc+ Reactor Medium + DI-500-60, 3x maxspect ethereal , bujane przez maxpect gyre, sterowane przez NEMO

Udostępnij tę odpowiedź


Odnośnik do odpowiedzi
Udostępnij na innych stronach
Ten wątek jest dość stary. Należy rozważyć rozpoczęcie nowego wątku zamiast ożywienia tego.

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.


  • Ostatnio przeglądający   0 użytkowników

    Brak zarejestrowanych użytkowników przeglądających tę stronę.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Wchodząc do serwisu Nano-Reef, zgadzasz się na warunki Warunki użytkowania.