Badania pod patronatem NR eksperyment pierwszy.
Ponieważ rozpocząłem ten wątek jakiś czas temu na forum dlatego postanowiłem opublikować założenia pierwszego eksperymentu.
Cel eksperymentu:
Uzyskanie informacji jak położenie źródła światła wpływa na interpretację kierunku góra –dół u ryb hodowanych w amatorskich akwariach morskich, w moim przypadku będą to dwa gatunki:
1) Chromis viridis
2) Pterapogon kauderni
Jeśli znajdą się chętni lista będzie uzupełniana o inne gatunki.
W eksperymencie może uczestniczyć każdy kto zechce przekazać mi do opracowania uzyskane dane i spełni wymagania wiarygodności i sumienności prowadzonych pomiarów.
Jako kierunek góra – dół dla ryby przyjmujemy kierunek wyznaczony przez płaszczyzną symetrii przechodzącą przez otwór gębowy i płetwę ogonową dzielącą ciało ryby na część prawą i lewą*.
Metoda prowadzenia badań:
W celu przeprowadzenia eksperymentu można posłużyć się dwiema niezależnymi technikami które będą osobno analizowane i w ostatecznym opracowaniu porównane.
Pierwsza metoda:
Należy odizolować cale akwarium od innych niż główne źródło świateł np. poprzez zabezpieczenie szyb akwarium kartonem (ciemny kolor – najlepiej czarny) i umieszczeniu kolejno źródła światła (pojedyncza świetlówka z pokrywy – można zdjąć całą pokrywę i zapalić tylko jedną przykrywając na czas pomiaru od góry akwarium ciemnym kartonem)
Przy różnych ścianach akwarium, jeśli istnieje taka możliwość należy przebadać umieszczenie świetlówki na różnych wysokościach szyby bocznej. W celu pomiaru należy wykonać zdjęcie (kilka) poprzez kawałek odsłoniętej szyby bocznej w stosunku do szyby przez którą świecimy.
Należy sporządzić rysunek na którym będzie zaznaczone położenie świetlówki oraz wymiary akwarium.
Pomiaru należy dokonywać w godzinach tak dobranych by światło zapalało się już w pozycji pomiarowej (pomiar po około ½ godziny od czasu zapalenia się światła) potem można światło przenieść na swoje normalne położenie. Ważne by na jedną dobę przypadał tylko jeden pomiar tzn. jedno położenie boczne źródła światła.
Druga metoda:
W celu pomiaru wykonujemy izolację akwarium od innych źródeł światła tak jak w poprzedniej metodzie. Jednak jako źródło pomiarowe wykorzystujemy światło słoneczne wpadające przez szczelinę o szerokości (na razie propozycja można także i inne byle je notować) 4 cm. Pomiaru dokonujemy identycznie jak przy metodzie pierwszej czyli robiąc zdjęcie. Czas pomiaru należy tak dobrać by ryby przeszły od ciemności do świtu już z zainstalowanym „światłem” ale przed zapaleniem się światła głównego. Czyli najprościej jest po prostu wieczorem przysłonić akwarium i rano wykonać fotografię i spokojnie usunąć zasłony. Przy wykonaniu tego z kartonu i mocowaniu taśmą lepiąca zajmuje cała sprawa mniej niż 5 minut, a i akwarium w dzień nie jest zasłonięte.
Szczelinę oczywiście umieszczamy w czasie kolejnych dni na różnych wysokościach.
Szczerze polecam metodę drugą jako bardziej naturalną i ciekawszą z pomiarowego punktu widzenia ponieważ ryby będą płynnie otrzymywały światło więc jeśli ma ono jakiś wpływ to winien być on najbardziej widoczny właśnie w takim układzie.
Opracowanie wyników:
Uzyskane zdjęcia (wystarczy) rozdzielczość 800x600 ale również mniejsze będą pomocne – nawet te z komórek)oraz rysunki sytuacyjne zostaną przeanalizowane przeze mnie w celu wyznaczenia wskazywanego przez ryby kierunku góra – dół i porównaniu go z geometrią źródła światła.
Uzyskane wyniki postaramy się opublikować w jak najszerszym wydaniu z wyszczególnieniem osób które zdecydowały się brać udział w eksperymencie (chyba, że ktoś sobie zastrzeże anonimowość). Jeśli wyniki będą wystarczające do sporządzenia publikacji dla czasopisma naukowego lub popularnonaukowego polsko lub anglojęzycznego (tu wymagania są spore) spróbujemy je opublikować także w takim wydawnictwie. Inne języki odpadają chyba że ktoś mi pomoże w tłumaczeniu.
Serdecznie zapraszam do wzięcia udziału w tym eksperymencie i liczę na Waszą aktywność i pomoc. Nawet jak nie masz czasu na przeprowadzenie wielu pomiarów, wykonaj jeden jeśli zrobi to wiele osób powstanie spora baza danych. Każdy pomiar się przyda i pomoże w uzyskaniu odpowiedzi na postawione na początku pytanie.
Jeśli nie masz jednak ochoty na wykonywanie pomiarów, także możesz pomóc w tym eksperymencie poprzez propagowanie jego założeń wśród innych oraz poprzez przeszukiwanie literatury dotyczącej badań tego typu, nie jest ich dużo a dobra bibliografia pomoże w analizie wyników.
*wszystkie ryby mają płetwę ogonową skierowaną właśnie w tym kierunku w odróżnieniu od ssaków takich jak np. walenie które mają „płetwę” ogonową skierowaną pod kątem prostym do tego kierunku czyli poziomo.
